Para Ernesto Vázquez Souza.

Secundino Albarellos nace na Coruña o 6 de setembro de 1961. Infelizmente, a súa nai, Aurorita Rebollo, falece ao dar a luz. O pequeno quedará a cargo de Fulxencio Rebollo “O Longines”, pai de Aurorita e reloxeiro sonado da Estreita de Santo André. O meniño será incrito no Rexistro como Secundino Albarellos Rebollo, pois o pai do raparigo consentiu en recoñecelo a pesar de ser froito do amor ceibo. Aurorita quixera inaugurar unha xinea de cidadáns sen vínculos formais como primeiro signo de desobediencia civil. Modista de oficio, deixara subrilada tamén a “Sección do Pespunte” da CNT, que era o nome en clave das clandestinas compañeiras do téxtil.

Pois Aurorita proviña dunha familia de anarquistas célebres. A súa nai baixara á Coruña a servir desde as lenturentas terras de Parga. Resultou que, como Dorinda era do tempo dun dos mociños da casa, logo a cousa deu en amoríos co aprendiz de reloxeiro. Pero van ser os dous irmáns máis vellos de Dorinda os que conformen o seu carácter libertario: un deles metalúrxico xordo (imbatíbel nas discusións de asemblea, por suposto) e outro linotipista (encargado de corrixir e “retellar” panfletos e manifestos).

Así foi como Aurorita Rebollo foi soterrada no cemiterio civil de Santo Amaro envolta en violíns internacionalistas e na néboa pecha das heroínas borrosas. A vella garda cenetista foi pasando a zorro cos violíns nas gabardinas. “O Parga”, conserxe do cemiterio e irmán colazo de Dorinda, tivo que pechar as billas de todas as tabernas e das vellas casualidades para lles vir abrir a escuso aos fúnebres insurrectos. Non deixou de deitar bágoas durante toda a función por lembar a súa mocidade poumista e os seus amores cunha heroica anarquista asasinada en Barcelona. Aquela homenaxe nocturna e aleivosa na brétema funeraria despistou á Brigada Político Social e aos transeúntes, máis supersticiosos que os destemidos ácratas sobreviventes de guerras, presidios e malleiras.

Á mañá seguinte, a Aurora de rosáceos dedos puido aloumiñar as flores negras e vermellas sobre a súa tumba. Durante un anaco, “O Parga” pensou por oídas en como a Garda Civil cargara e pisoteara as flores coas que amigos e parentes conmemoraban cada ano os primeiros fusilamentos de anarquistas coruñeses. Pero logo sorriu porque o sol brillaba cunha forza inusitada e as flores negras e vermellas refulxían e semellaban bandeirar e levar polo vento un arrecendo a Revolución.

Cando ao vello “Longines” lle chegou a hora, deixoulle ao neto por único herdo un reloxo de peto que ten por agullas unha tesoira de prata e que fai o corte e confección na brétema que se esvae.

Nin por un minuto Secundino Albarellos pensou que acabaría por esculcar o debalar das palabras no tempo. Sempre supuxo que as voces estaban ao noso dispor, que nos habían encontrar elas a nós. Non que as houbese que pescudar como se nunca tivesen existido.

Pode que as achegas histórico-literarias do Doutor Albarellos sexan discutíbeis ou, mesmo, pura invención. Pero, como lle dicía con exacta parsimonia seu avó “Longines”: “ao dereito le calquera, o mérito é ler ao revés”.

Case tanto ten que seu avó non fose reloxeiro. Herdou del o mecanismo que mide os intervalos exactos da nosa loita.